‘s Lands Hospitaal

’s Lands Hospitaal, voorheen bekend als Militair Hospitaal, is het oudste ziekenhuis van Suriname en het grootste rijksmonument van de stad. Het schrijven van de geschiedenis van dit ziekenhuis is als het opschrijven van de bewogen levensgeschiedenis van een oude man. Uit verschillende bronnen halen mensen (soms tegenstrijdige) data en proberen deze te integreren in een levensverhaal. De opkomst van het ziekenhuis en de ontwikkeling van de medische zorg wordt beter begrepen tegen de achtergrond van de koloniale geschiedenis van Suriname. Het gebrek aan geld en politieke factoren hebben hun stempel gedrukt op de geschiedenis van het ziekenhuis, zowel in vroegere jaren als nu.

De eerste vermelding van een ziekenhuis in Paramaribo in de geschiedenis van Suriname was in 1679. Gouverneur Heinsius meldde in zijn jaarrekening aan de Staten van Zeeland dat hij 200 pond suiker aan het ziekenhuis betaalde voor medische zorg aan soldaten. Dit geeft aan dat er dat jaar een soort ziekenhuis aanwezig was.

Op dat moment waren er nauwelijks 300 soldaten in Suriname aanwezig. In de jaren die volgden breidde de krijgsmacht in Suriname zich verder uit. Allereerst kwamen door de aanvallen van de Marrons steeds meer soldaten om het leven of raakten gewond en stierven aan verschillende tropische ziekten. Een adequaat militair hospitaal werd een dringende noodzaak. In 1758 werd daarom begonnen met de bouw van een nieuw Militair Hospitaal aan de Gravenstraat. Twee jaar later, in 1760, werd het voltooid en in gebruik genomen. De eerste majoor van het ziekenhuis is Caspar Lodeker.

Het rapport van timmerman Hanekroth geeft de volgende beschrijving en indeling van het Militair Hospitaal in 1772: Een gebouw van twee verdiepingen, dat op een gemetselde bakstenen sokkel staat, waartussen kelders zijn aangebracht. Op de zolder bevindt zich een magazijn en op de tweede verdieping in de rechtervleugel zijn drie officierskamers. In dit gebouw is ook een apotheekkamer, een apotheek en een ziekenhuiskamer. Er is ook een kamer voor de dienstdoende arts. Boven waren nog een ziekenhuiskamer en een medicijnkamer. Op het terrein was ook een ‘jaashuis’ voor schurft- en leprapatiënten (jaas = kaken), een rij slavenhuizen, laboratorium, keuken, bakkerij en nog een quarantainegebouw voor infectieziekten.

Vanaf 1889 startte in het Ziekenhuis een doktersopleiding onder de naam “instelling met een vijfjarige opleiding voor de opleiding van jongeren tot wijkarts”. De opleiding tot verpleegkundige begon in 1911, toen het diploma van het Militair Hospitaal voor het eerst werd uitgereikt aan zeven afgestudeerden. Sinds 1931 werden inheemse en marrons opgeleid in verpleging en wondbehandeling.

In de jaren die volgden werd het Militair Hospitaal uitgebreid met meerdere gebouwen. Er werden ook burgerpatiënten opgenomen. In 1934 werd het Militair Hospitaal een civiele instelling met de naam ‘s Lands Hospitaal, een naam die in de lepraregeling van 1830 al voor het ziekenhuis werd gebruikt.

Het oudste gebouw van het Ziekenhuis aan de Henck Arronstraat werd in 1925 volledig verbouwd en is nu de thuisbasis van het Ministerie van Volksgezondheid. ’s Lands Hospitaal is momenteel gevestigd in meerdere panden op het terrein achter het oude pand. De hoofdentree is verplaatst naar de Tourtonnelaan. Zorgvuldig bijgehouden gegevens melden dat het ziekenhuis in de loop der jaren meerdere uitbreidingen, veranderingen, sloop en renovaties heeft ondergaan.